Diệp Vấn sinh năm 1893 tại Phật Sơn tỉnh Quảng Đông. Do gia đình khá giàu có, ông được học võ rất sớm từ khi lên 5 tuổi.
8 năm sau, ông chính thức bái sư và là đệ tử cuối cùng của võ sư danh tiếng Trần Hoa Thuận.
Do sư phụ đã ngoài 70 tuổi cho nên Diệp Vấn chủ yếu luyện tập với sư huynh là Ngô Trọng Tố. Sau khi sư phụ qua đời, Ngô Trọng Tố tự lập võ quán và Diệp Vấn cũng theo sư huynh về tập luyện ở võ đường mới.
Năm ông 18 tuổi, do tình hình Trung Quốc có nhiều bất ổn, chàng trai Diệp Vấn được gia đình gửi sang học Hồng Kông nhằm “lánh nạn”.
Tại đây, có lần trên đường đến trường, ông bắt gặp một viên cảnh sát cao lớn người nước ngoài đánh đập một người phụ nữ. Với tính cách của một con nhà võ, ông đã đứng ra để can thiệp.
Cậy sức vóc to lớn, viên cảnh sát toan lao vào tấn công Diệp Vấn tuy nhiên chỉ với vài ngón đòn sở trường, Diệp đã nhanh chóng cho viên cảnh sát “đo ván”, sau đó cùng với người phụ nữ chạy trốn.
Cũng trong thời gian này, trong một dịp tình cờ, chàng trai trẻ Diệp Vấn có dịp giao đấu với một người đàn ông lớn tuổi. Ban đầu Diệp nghĩ đây sẽ là cơ hội để chứng tỏ trình độ võ nghệ của mình.
Tuy nhiên chỉ với vài chiêu, Diệp đã bị đối thủ đánh gục. Nhưng cũng sau trận tỉ thí này, hai người đã trao đổi và Diệp mới biết người vừa đả bại mình chính là sư bá Lương Bích.
Cũng từ trận đấu này, nhận thấy công phu Vịnh xuân của mình vẫn còn nhiều khiếm khuyết, Diệp tiếp tục tập luyện hoàn thiện võ công với sự chỉ dẫn của sư bá Lương Bích.
Diệp Vấn cùng đệ tử Lý Tiểu Long.Vào khoảng năm 1922, ông quay trở về Phật Sơn. Thời gian này, Diệp Vấn dành nhiều thời gian đến trao đổi và tập luyện tại võ quán của sư huynh Ngô Trọng Tố.
Do khổ luyện không mệt mỏi và tinh thần cầu học, ông đã phát triển kỹ thuật Vịnh xuân của mình đến cảnh giới kinh ngạc và trở thành một cao thủ của Vịnh xuân quyền, dần nổi danh trong giới võ thuật ở Phật Sơn.
Thời gian này, ông cũng bắt đầu truyền dạy môn Vịnh xuân cho một số đệ tử dù không chính thức lập võ đường.
Một số đệ tử thành danh của ông giai đoạn này có Lạc Diêu, Chu Quang Dụ, Quách Phú, Luân Giai, Trần Chí Tân và Lã Ưng.
Tuy nhiên con đường võ thuật của Diệp Vấn cũng còn đó những khó khăn.
Từ khoảng năm 1943 đến 1945, do những biến động của tình hình chính trị, ông phải di tản đến Hồng Kông để lập nghiệp, thậm chí ông đã phải đổi tên (thành Diệp Dật) để tránh liên lụy tới gia đình.
Diệp Vấn lấy việc dạy Vịnh xuân làm kế sinh nhai. Năm 1950, được sự giúp đỡ của bạn hữu, ông mở lớp dậy Vịnh xuân tại mảnh đất Hồng Kông.
Thời kỳ khởi sự, võ quán của Diệp rất khó khăn mượn tạm cơ sở của Tổng hội, thường xuyên phải di dời và ít người theo học.
Nhưng uy tín của Diệp Vấn dần tăng lên bởi những lần giao đấu của chính Diệp hoặc các đệ tử với các tay anh chị và các võ sư khác tại mảnh đất Hồng Kông đến so tài.
Tại mảnh đất Hồng Kông vốn rất sầm uất, màu mỡ và hội tụ nhiều bậc “anh hào”, Diệp Vấn không ít lần bị thách đấu. Trong đó có rất nhiều võ sĩ không chỉ ở Hồng Kông mà còn đến từ ngoại quốc như cao thủ Karate của Nhật hay Boxing của phương Tây.
Tuy nhiên tất cả đều bị Diệp Vấn hạ gục. Sau mỗi trận tỉ thí, thay vì bị ganh ghét đố kỵ thì ông lại càng được những bại tướng tôn trọng và kính nể bởi sự điềm đạm và khiêm nhường của mình.
Người chắt lọc tinh hoa Vịnh xuân
Với việc đạt tới cảnh giới đỉnh cao, Diệp Vấn đã trở thành chưởng môn đời thứ 6 của môn phái Vịnh xuân quyền.
Về việc truyền bá môn phái, Diệp Vấn được coi là một trong số ít võ sư có quan điểm cởi mở trong việc tiếp thu và truyền dạy Vịnh xuân.
Những hình ảnh khá hiếm hoi về Diệp Vấn.Ông thường xuyên học hỏi, cải tiến và hệ thống một các khoa học các kỹ thuật của Vịnh xuân, thay vì cách tập khô cứng và lối mòn.
Ngay trong phương pháp giảng dạy, ông cũng tùy theo khí chất riêng của từng đệ tử để truyền dạy, nguyên tắc chung nhất, nhưng chi tiết có những dị biệt để phù hợp từng người.
Đây cũng chính là lý do vì sao các hệ phái Vịnh xuân Hồng Kông tuy cùng một thầy nhưng vẫn khác nhau về phương pháp tập luyện.
Năm 1967, Diệp cùng các đại đệ tử của mình thành lập Hội Thể dục Vịnh xuân quyền Hồng Kông. Đệ tử sau đó của ông có một con số kỉ lục: 2 triệu người.
Ngày 2 tháng 12 năm 1972, Diệp Vấn đã qua đời ở tuổi 79 dưới sự tiếc thương của rất nhiều người, đặc biệt là những đệ tử của ông và những người yêu mến võ thuật.
Sau này những đệ tử được ông truyền dạy đã tiếp bước ông gây dựng lên Vịnh xuân Hồng Kông hay Diệp Vấn Vịnh xuân quyền.
Rất nhiều môn đệ của ông tiếp tục truyền dạy Vịnh xuân không chỉ ở Trung Quốc mà còn trên khắp thế giới.
So với tất cả các tiền bối và hậu bối thì Diệp Vấn vẫn được đánh giá là cao thủ Vịnh xuân quyền có ảnh hưởng lớn nhất tới môn phái.
Hiện nay Vịnh xuân là một trong số những môn võ phát triển quy mô bậc nhất thế giới, trải rộng trên 140 quốc gia với rất nhiều hệ phái, trong đó hệ phái Vịnh xuân quyền Hồng Kông của đại sư Diệp Vấn vẫn là chủ đạo và nổi bật nhất.
Robert Rousseau – một nhà nghiên cứu võ thuật nổi tiếng thế giới, người thường xuất hiện trên truyền hình với tư cách là một chuyên gia MMA đã đánh giá cực cao Diệp Vấn.
Ông coi Diệp Vấn chính là một trong những võ sư xuất sắc và có đóng góp lớn nhất cho võ thuật mà thế giới sản sinh ra, trong mọi thời đại.
Trong số các đệ tử của Diệp Vấn thì Lý Tiểu Long chính là người nổi tiếng nhất.
Anh vận dụng Vịnh xuân kết hợp với các môn phái khác để sáng tạo ra Tiệt quyền đạo và trở thành một huyền thoại võ thuật, có tầm ảnh hưởng rất to lớn.
Cuộc đời và tư tưởng võ học của Diệp Vấn đã trở thành niềm cảm hứng lớn cho điện ảnh, đặc biệt là dòng phim võ thuật.
Một trong những diễn viên hóa thân Diệp Vấn thành công nhất chính là Chung Tử Đơn, người đã trình diễn những tuyệt kỹ Vịnh xuân làm nức lòng hàng triệu khán giả trên khắp thế giới.
